Yetkin Düsünce Sayi 4 - Ahlak ve Menfaat

Üst yazı

Yetkin Düsünce 4

Yayınevi

Kategori

Süreli Yayın

Yazar

Kollektif

Basım

1. Basım / Ekim 2018

Sayfa Sayısı

232

Liste Fiyatı

90 TL

ISBN

2602-4365

Yetkin Düsünce Sayi 4 - Ahlak ve Menfaat Kitabını TeklifKitap ile satın al

Yetkin Düsünce Sayi 4 - Ahlak ve Menfaat Kitabını Kitap Yurdu ile satın al

Tanıtım Yazısı

Yetkin Düsünce'nin 4. Sayisi ile karsinizdayiz. Bu sayida, herkesin kullandigi ve hemen herkesin üzerinde bir seyler söyleyebilecegi, bu nedenle de çok biliniyormus gibi görünen ve bir dosya konusu olmak bakimindan çok da cazip görülmeyen bir kavrami/konuyu dosyalastirdik; bizim kültürümüzde daha çok bir nasihat konusu olarak algilanan “ahlak” kavrami… Oysa bu kavramin, daha önceki sayilarda kapak konusu yaptigimiz (Özgürlük ve Teslimiyet, Adalet ve Istikrar, Dini Düsüncede Güncelleme konulari gibi) temel kavramlardan oldugu ve felsefi düzlemde ele alinmasi gerektigi kanaatindeydik. Bu nedenle konuyu birlikte islemenin gerekli oldugunu düsündügümüz “menfaat” kavramiyla birlestirerek ele aldik; muhtelif sorularla konuyu açarak bu kavramlarin neligine ve mahiyetine dair bütüncül bir fikir olusturmayi hedefledik. "Ahlak ve Menfaat" dosyasini farkli zaviyelerden ele alan birçok degerli yazarin katkisiyla dopdolu bir sayi çikti ortaya.
Ahlak üzerine yeniden düsünmeye çagiran editör Mustafa TEKIN, içinden geçmekte oldugumuz maddi ve manevi boyutlu zor zamanlarda "Ahlak ve Menfaat" konusunu siz okurlarimizla paylasmanin bir sorumluluk oldugunu hatirlatiyor.
Ahlakin imkan ve kosullarini arastiran Kadir CANATAN, adalet, ahlakin teminatidir diyor ve su formülasyonu gelistiriyor: “Islam hukuku, adaletin hukukudur; Islam ahlaki ise ihsan ahlakidir. Adalette, karsidakinin hakkini vermek söz konusu iken, ihsanda daha fazlasini vermek ve daha güzeli ile karsilik vermek söz konusudur.”
“Aktif ve otonom varlik olma iddiasindaki insanin ilk yapmasi gerekenlerden biri, kendi dogasi üzerinde bu kadar etkili olan tutkulari kontrol edecek bir güç gelistirmektir.” diyen Saban Ali DÜZGÜN, Ahlakin kök(en) degeri olarak “iman”a isaret ediyor.
Cafer Sadik YARAN, “Ahlakliligin Evreleri ve Ideal Ahlakin Özellikleri” baslikli yazisinda, ideal ve reel arasindaki farkin sebeplerini sayiyor ve söyle diyor: Empati yahut “altin kural” bilincinin eksikligi, kisinin kendisine yapilmasini istemedigini baskasina rahatlikla yapmasina, böylece ideal ahlak düzeyinden asagi düsmesine yol açan genel özelliklerdendir.
Muhammet ÇELIK, “bir kereden bir sey olmaz” diye baslayan aliskanliklarin kisi ve toplum ahlakini insa etmedeki rolüne deginiyor. Özellikle de çocukken olusan aliskanliklar ilerleyen yaslarda da insanin pesini birakmaz diyerek, insan ahlakinda bunun inanç ve düsünceden daha belirleyici olduguna vurgu yapiyor.
“Siyaset ve ahlak iliskisi” gibi önemli ve hassas bir konuyu Ümit AKTAS, insanin Allah’in halifesi olmasi meselesi üzerinden isliyor. “Bakara Suresi’nin 104. ayetinden, yani raina (bizi güt/yönet) yerine unzurna (bizi gözet, bize ögret) talimatindan bir siyasal ve egitsel model üretilemez mi?” Sorusunu soruyor.
“Islam’da ahlaki tartismak toplumun can yakici sorunlarini tartismak demektir. Menfaatin ve güç çatismalarinin bittigi yerde degil, toplum yasaminin onsuz olamadigi menfaat ve güç çatismalarinin bizatihi içinde bir maneviyat ve kutsanma arayisidir Islam’da ahlak.” diyen Esat ARSLAN, nicel büyümeye degil, niteliksel ve insani kalkinmaya odakli teklifler üzerinde düsünmeye çagiriyor ve bu tefekkürün sadece Türkiye odakli degil evrensel olmasi geregine, dolayisiyla dünyaya bu konuda söz söyleme lüzumuna deginiyor.
Muhammet ÖZDEMIR, “Ahlâk Menfaatleri Korur mu Dizginler mi?” sorusunu, “Ahlâk da öncelikle hepimizin menfaatlerini korumak ve gözetmek için vardir. Hukuk, psikoloji ve ahlâkin yetersiz kaldigi zamanlarda devreye girmektedir. Ne var ki, bizim toplumumuzda psikoloji ve ahlâk yerine neredeyse tamamen hukukun ve hatta bazen siyasetin sorunlari çözümlemesi beklenmektedir ki, bu, son derece yanlistir. Böyle bir is yükünü ne hukuk kaldirabilir, ne de siyaset.” seklinde yanitliyor.
Ibrahim Turan, Sosyal ve kültürel yönden hizli degisimlerin yasandigi Modern toplumdaki yozlasma, yabancilasma, toplumsal çözülme gibi ahlaki sorunlari ve egitim yoluyla bunlari çözmenin imkanini arastirmakta.
Alev Alatli’nin devlet erkânina yaptigi konusmadaki “Her yasal olan, hak degildir; mühim olan, helallesmektir” sözünü referans alan Ilhami GÜLER, Pozitif yasa (Hukuk-kanun) ve Vicdan arasinda adaleti (Allah’i) arama” basligi altinda -Bir “Sagduyu” Elestirisi veya “Sasi/Çapraz Bakma” Önerisi- sunmakta; “Dogru olanin, daima esikte olmak, kül yutmamak, “ürperti ve kaygi” halinde olmak, uykusuz-uyanik, tetikte olmak oldugu kanaatindeyim.” demektedir.
Abbas PIRIMOGLU, “Bana dünyanizdan üç sey sevdirildi…” hadisini inceleyerek, ahlaklilik ile ahlakçiligin farkli oldugunu söyle ifade ediyor: Kendin ile mesgul olup kendi ayip ve günahlarin ile ugrasmak “ahlak”, merakla baskalarinin eksik, hata ve kusurlarini hatta günahlarini fas etmek “ahlakçilik”tir. Allah hepimizi ahlakçilarin serrinden muhafaza buyursun.
“Bireysel çikarlar ile toplumsal fayda arasinda kendiliginden bir denge kurmak mümkün müdür?” sorusu üzerinden kapitalizmin ahlakini irdeleyen Lütfi SUNAR, “…kapitalizmi sorgulamak aslinda onun ahlaksiz oldugunu ilan etmekle degil, bu ahlakin arkasinda bulunan bireyciligi, faydaciligi ve hazciligi elestirmekle baslayabilir. Bunun için de inançlar yetmez, isleyen bir “ahlak” gerekir.” diyerek kapitalizmin ahlak anlayisina daha derin ve felsefi elestiriler getirmek gerektigini vurguluyor.
Ayse Yasar ÜMÜTLÜ, daha farkli bir alanda konuya isik tutuyor; etik ve menfaat çatismasinin insan kaynaklari yönetimindeki rolünü ve idareci üzerindeki etkisini isliyor. Karizmatik liderlerin daima ahlaki davrandiklari gibi bir mutlak varsayimin olmadigini, onlarin da kendi içinde ahlaki ve gayri ahlaki yöntemler tercih edebilecegini söylüyor ve üst düzey yönetimin inanmadigi, benimsemedigi, kabul etmedigi hiçbir degerin ve potansiyelin hak ettigi önemi asla kazanamayacagi tespitine yer veriyor.
Ferhat Serif ise, ahlakin üç temel erdemi olarak nezaket, sadakat ve basiret kavramlarini ele aliyor.
"Ahlak ve Menfaat" dosyasini farkli zaviyelerden ele alan bu çok degerli yazilara ek olarak iki degerli isimle de söylesi yaparak bu minvalde sorular sorduk; zevkle okuyup istifade edeceginiz iki söylesi çikti. Bunlardan birincisi “Küresel Ahlak” üzerine çalismalari olan, Malezyali yazar Prof. Chandra Muzaffar ile Fatih Yaman’in yaptigi söylesi. Digeri ise sosyal teori, modernlik, devlet ve iktidar iliskileri, sekülerizm, postmodernlik ve Islam dünyasindaki dönüsümler üzerine inceleme ve arastirmalarda bulunan ülkemiz yazarlarindan sosyolog Abdurrahman Arslan ile yaptigimiz söylesi.
KÜLTÜR SANAT bölümünde, “Mustazaflara iliskin sorumlulugumu merkeze almadan yazida yol alamazdim; Aylik Dergi’de yayimlanan “Gülsüm Baci ile Bulusma” baslikli öyküm bu temele isaret ediyordu. Sistemin magdur ettigi Müslümanlar, kültürün disarida tutarak sesini bogdugu kadinlar, bir çarkin dislisi gibi görülen isçiler, “beyaz Batili erkek özne” merkezli kavramsallastirmalarla düsük insan seviyesine indirgenmis bütün irklar ve toplumlar için yaziyordum, yazmaliydim.” diyen degerli yazar Cihan Aktas’in “Yükümü Hafifleten Dergiler” basligiyla, 2000’e kadar olan yazin serüvenini ve camiadaki dergileri okuyacaksiniz. Ayrica, Ömer Sina Tekin’in “Kitapseverler normal insanlar gibi degiller” basligi ile bir Sahaf söylesisi ve izlenimini…
GEZI NOTLARI bölümünde ise Mehmet Azimli kendi gözüyle cografyalari anlatirken bizleri SICILYA’ya götürüyor ve tarihin derinliklerindeki Sicilya Islam Medeniyeti’nin izlerini gösteriyor.
Son olarak, önemseyip vaz geçilmez gördügümüz KITAP KRITIKLERI’nde iki kiymetli eserin degerlendirmesini de okuyacaksiniz;
Kadir Canatan / Kur’an’da Dini ve Ahlaki Kavramlar / T. Izhutsu
Nihat Uzun / Arap Ahlaki Akli / Muhammed Âbid el-Câbirî
Sabirsizlikla okuyacaginizi ve yeni sayimizi da sabirsizlikla bekleyeceginizi umuyoruz. Selam ile…